Koç Üniversitesi Hastanesi Üroloji Anabilim Dalımızda deneyimli öğretim üyelerimiz tarafından ürolojik hastalıkların cerrahi tedavisinde robotik üroloji sıklıkla uygulanmaktadır.
Koç Üniversitesi Hastanesi Üroloji Anabilim Dalına, 11 Aralık 2019 itibarı ile 5 yıl süre ile ERUS Robotic Surgery Training Center statüsü verilmiştir (ERUS: European Association of Urology Robotic Urology Section). 

Robotik prostat kanseri ve prostat cerrahisi:

*Klasik yöntem ve Martini Klinik Neurosafe yöntemi ile robotik radikal prostatektomi ve pelvik lenf nodu diseksiyonu (gerekli olgularda ICG kullanımı ile birlikte)
*İyi huylu prostat büyümesinde (BPH) robotik prostat adenomektomisi

Robotik böbrek kitleleri/tümörleri ve üst üriner sistem cerrahisi:

*Robotik parsiyel nefrektomi (uygun olgularda sıfır iskemi ve ICG kullanımı ile birlikte)
*Robotik nefroüreterektomi ve mesane cuff eksizyonu
*Robotik adrenalektomi
*Robotik piyeloplasti (UP darlıklarında)

Robotik mesane kanseri cerrahisi:

*Robotik radikal sistektomi ve intrakorporeal üriner diversiyon (ileal loop ve neobladder/Studer poşu)

Robotik piyeloplasti:

UP darlıklarda

Robotik adrenalektomi:

Böbrek üstü bezi kitlelerinde ve tümörlerinde (adrenal kitlelerde ve tümörlerde)

Da Vinci xi dual konsol robotik cerrahi sistemi

Hasta başı ünitesi:

Hasta başı ünitesi 4 robotik koldan oluşmaktadır.

Bu kollara robotik ameliyatta kullanılacak olan makas, doku tutucu, dikiş atmada kullanılan araçlar ve üç boyutlu kamera bağlanmaktadır.

Robotik kollar her hasta için ayrı olarak kullanılan steril özel şeffaf kılıflar ile teker teker giydirilir. 

Bu ünite daha sonra hasta vücuduna bağlanmakta ve robotik kolların kontrolü konsolda oturan cerrah tarafından yapılmaktadır.

Hasta başı ünitesinde yer alan batarya (pil) sayesinde olası bir elektrik kesintisinde ameliyat yapılmaya devam edilebilmektedir.

Konsol:

Hastanın ameliyatını yapan cerrah konsola oturarak tüm robotik kolların kontrolünü sağlar.

Cerrah, konsol üzerindeki düğmelerle daha konforlu bir ameliyat yapabilmek için boyuna göre konsolun yükseklik ayarlarını yapabilir.

Konsol üzerindeki ekrandan üç boyutlu lensin büyütme özelliğini, monopolar  ve bipolar koterin uyguladığı akım gücü, robotik kolların hareketinin hassasiyet derecesi gibi detayları ameliyattan önce ya da ameliyat sırasında ayarlayabilir ve istediğinde değiştirebilir.

Cerrah, konsoldaki pedallere basarak robotik kollar arası geçiş yapabilir, kamerayı kontrol edebilir ve koterleri aktive edebilir.

Konsolda her iki elinin parmaklarını yerleştirdiği bölüm sayesinde robotik kolları kontrol eder. Cerrahın elinin yaptığı hareketlerib bire bir aynısını robotik kollar yapmakta ve cerrah elindeki olası titremeler ameliyata yansıtmamaktadır.

Robotik konsolda cerrahın gözleri ile baktığı alanda üç boyutlu ve dokuları büyüterek HD (high definition) net bir görüntü oluşmaktadır. Bu kaliteli görüntü sayesinde cerraha dokulara ait detayları çok daha iyi görerek ameliyatı yapma olanağı sunulmuştur.

Robotik konsol, ameliyathanede hastaya ve hasta başındaki ekibe yakın bir şekilde yerleştirilmiştir.

Konsolda yer alan mikrofon ve hoparlör sayesinde cerrahın konuştuklarını hasta başında bulunan ameliyathane hemşiresi, hasta başı asistan cerrahı ve anestezi ekibi duyabilir. Onların konuşmalarını da cerrah duyabilir. Böylece tüm ekip arasında diyalog sağlanmış olur.

Robotik konsolda yer alan simülatör ile robotik sistemin ameliyat yapmakta kullanılmadığı zamanlarda, çok çeşitli manevraların kolaydan zora doğru yapılması pratiği sunularak eğitim için ve el becerilerinin arttırılması de kullanılabilmektedir.     

Robotik konsolda yer alan batarya (pil) sayesinde olası bir elektrik kesintisinde ameliyat yapılmaya devam edilebilmektedir.

Görüntü ve enerji ünitesi

Görüntü ünitesinde bulunan elektronik alanlar ile üç boyutlu kameranın bağlantısı yapılabilmekte ve görüntünün oluşmasını sağlamaktadır. Koter sistemlerinin kablo bağlantıları yapılabilmekte ve güçleri ayarlanabilmektedir. Ayrıca, bu ünitedeki ekrandan tüm ameliyat izlenebilmektedir. Dokunmatik özelliği olan bu ekran üzerinde robotik sisteme ait çok çeşitli bilgiler de görülebilmektedir.

Üç boyutlu HD kamera

Üç boyutlu yüksek çözünürlükte HD (high definition) görüntü sağlayan kamera steril olarak açılır ve ameliyathane hemşiresi için kullanıma hazırlanır. Robotik ürolojik ameliyatlarda daha çok 0 ve 30 derece robotik kameralar kullanılmaktadır.

Hemşire masasında yer alan robotik malzemeler

Robotik cerrahi ameliyathane hemşiresi, ameliyat öncesi kullanılacak tüm robotik enstrümanların yer aldığı ameliyat masasını steril olarak hazırlar. Kullanılacak tüm alet ve enstrümanlar steril olarak açılarak ameliyat masasına belli bir düzen içinde yerleştirilir. Örneğin, robotik makas (monopolar curved scissors), robotik doku tutucular (Maryland curved scissors ve Prograsp forceps) ve robotik dikiş atmada kullanılan araç (large needle holder) robotik cerrahide kullanılan enstrümanlara örneklerdir. Yapılacak ameliyata göre kullanılacak robotik enstrümanlar önceden belirlenerek ve ameliyatı yapacak olan cerrah danışılarak steril olarak hazırlanır.

Robotik ameliyathane

Robotik ameliyathanede Da Vinci ameliyat robotunun konsolu, hasta başı ünitesi, görüntü ünitesi, ameliyatın yapıldığı hasta masası, ameliyat hemşiresinin masası, hasta başı cerrahının bulunacağı alan ve anestezi ekibinin ve cihazlarının bulunacağı alan belirli kurallara göre yerleştirilmiştir.

Ameliyathanede hasta hazırlığı ve robotun hasta vücuduna bağlanması

Ameliyat yapılacak olan hasta ameliyat masasına alınır. Anestezi bölümü tarafından genel anestezi verilirken ameliyathane hemşireleri Da Vinci robotik sistemi ve kullanılacak malzemelerin hazırlığını yapar. Hastanın ameliyat yapılacak bölgesi özel antiseptik solüsyonlar ile steril kıyafetler giyinmiş olan cerrahlar tarafından boyanarak temizlenir ve steril ameliyat örtüleri ile örtülür. Daha sonra ameliyat yapılacak bölgeye (örneğin karın bölgesi), robotun kollarının bağlanacağı çapları 8 mm ile 12 mm arasında değişebilen port ya da trokarlar cerrahlar tarafından yerleştirilir. Bunlara da robotun 4 kolu bağlanır. Daha sonra da robotun kollarına ameliyatta kullanılacak robotik makas (monopolar curved scissors), robotik doku tutucular (Maryland curved scissors ve Prograsp forceps), robotik dikiş atmada kullanılan araç (needle holder) ve üç boyutlu robotik kamera gibi robotik cerrahide kullanılan enstrümanlar yerleştirilir.

Robotik ameliyatın yapılması 

Robotik ameliyatı konsolda oturan cerrah yapmaktadır. Cerrah ameliyatı konsolda her iki elinin parmaklarını yerleştirdiği kontrol birimini kullanarak yapar. Hasta vücuduna bağlı olan robotun 4 kolunda bulunan robotik enstrümanlar cerrahın parmaklarının yaptığı tüm hareketleri bire bir ve titreme olmadan yapar. Cerrah robotik kamera sayesinde üç boyutlu, büyüterek ve yüksek çözünürlükte olan bir görüntü sayesinde ameliyat yaptığı alandaki doku bölgesini çok detaylı bir şekilde görebilir. Robotun kollarının bağlı olduğu hastanın vücut bölgesinde hasta başı cerrahı (asistanı) ve robotik cerrahi hemşiresi steril ameliyat kıyafetleri giymiş şekilde tüm ameliyat boyunca yer almaktadır. Hasta başı cerrahı (asistanı), ameliyat süresince konsolda ameliyatı yapan cerraha gerektiğinde robotik kollarda takılı olan enstümanları değiştirerek (örneğin robotik makası çıkarıp yerine robotik dikiş atıcı yerleştirerek), aspiratör denilen ameliyat yapılan alandaki sıvıları çekmeye yarayan bir aleti kullanarak ve cerraha dikiş vererek ya da kullanılan dikişi geri alarak yardımcı olur. Robotik cerrahi hemşiresi de hasta başında görev yapan asistan cerraha tüm bu malzemeleri hazırlayarak yardımcı olur. Robotik ameliyat bittikten sonra kullanılan robotik enstrümanlar çıkarılır, robotik kollar hasta vücudundaki bağlandığı yerlerden ayrılır, ameliyatta çıkarılan dokular (örneğin prostat, böbrek, mesane) ameliyatın en başında hastanın vücudunda açılan 8 mm ile 12 mm’lik port ya da trokarların yerleştirildiği kesilerden birisi büyütülerek buradan dışarı alınır ve patolojik inceleme için patoloji bölümüne gönderilir. Hastanın vücudundaki tüm kesi bölgeleri anatomisine uygun şekilde dikişler ile kapatılır ve tüm kesi bölgesi alanlarına steril pansuman yapılır. Bazı ameliyatlarda bu kesi bölgelerinden birisinden ucu ameliyat bölgesine uzanan dren yerleştirilmekte ve ameliyat sonrası iyileşme ile birlikte bu dren alınmaktadır.

3-4. Ocak. 2020 tarihlerinde Belçika’nın Gent Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Karel Decaestecker hastanemize davetimiz üzerine ziyarette bulunmuştur. Prof. Dr. Karel Decaestecker Avrupa Üroloji Derneği Robotik Üroloji Çalışma Grubu üyesi olup özellikle robotik renal transplantasyon konusunda oldukça deneyim sahibidir. Prof. Dr. Karel Decaestecker, üniversitemiz öğretim üyesi Prof. Dr. Burak Koçak ve ekibinin yapmış olduğu robotik renal transplantasyon ameliyatlarını izlemiş, karşılıklı görüş ve deneyimler paylaşılmıştır. Koç Üniversitesi Hastanesi ve Gent Üniversitesi Hastanesi Üroloji Klinikleri arasında ortak proje ve çalışmalar yapılabileceği konusunda fikir birliğine varılmıştır. Prof. Dr. Karel Decaestecker’e kliniğimize vermiş olduğu destek için teşekkür ediyoruz.